Gebelik süreci ve doğum hem anne hem de bebeğin sağlığını direkt olarak etkileyen bir dönemdir. 40 haftalık süren gebelik sürecinde düzenli kontroller ve doktor takibi büyük önem taşımaktadır. Hamileliğin tespiti ile birlikte dönemsel uygulanan tetkikler ile hem annenin hem de bebeğin sağlığının optimum düzeylerde korunması hedeflenmektedir. Sağlıklı bir gebelik sürecinin son zamanlarına doğru ise doğum planlaması yapılmaktadır. Vajinal  doğum tercih eden anne adaylarında doğumun kendiliğinden başlaması beklenirken, sezaryen doğum tercih eden anneler için sezaryenin alt başlıkları gündeme gelmektedir. Doğum şeklinin planlanan gibi gitmesi için  düzenli ultrason kontrolü ve klinik değerlendirme   gerekmektedir. Ebeveyn adaylarının isteği  ve doktorun önerileri ışığında en doğru doğum şekli belirlenmelidir. Anne ve bebeğin sağlığı için gebelik ve doğum sürecine karşı hassas davranılmalıdır.

Gebelik Takibi Nedir?

Gebelik şüphesi ardından uygulanan kan tahlilleri ile gebelik olup olmadığı tespit edilir. Gebelik durumu olması halinde ise gebeliğin kaçıncı haftada olduğu irdelenmektedir. Gebeliğin kaçıncı haftada olmasına bağlantılı olarak bazı kan tahlilleri, gerekli durumlarda gen testleri ve düzenli ultrason muayenesi gerçekleştirilmektedir. Bu dönemde doktorunuzun önerdiği muayene tarihleri aksatılmamalı ve gerekli görülen incelemelerin yapılması için olanak sağlanmalıdır.

Gebelik Takibi Uygulamaları Nelerdir?

İlk gebelik takibi uygulamaları arasında kan ve idrar tahlilleri yer almaktadır. Bu tahliller ardından ise gerek rahim durumunu gerekse bebeğin sağlığını kontrol etmek üzere ultrason incelemelerine başvurulmaktadır. Ultrason ile bebeğin sağlık durumu direkt olarak takip edilebilmektedir. Ultrason ile yapılan gözlemlerde bebeğin kalp atışları, bebeğin gelişimi ve ense kalınlığı gibi unsurlar incelenir. Anne adayından alınan kan örnekleriyle ise tarama testleri (olası bir Down sendromu teşhisi için) uygulanmaktadır. Bunlara ek olarak anne adayında şeker olup olmadığı (gestasyonel diyabet) anlamak için şeker yüklemesi ve uterus kontraksiyonları ile bebeğin kalp atımlarını değerlendirmek için NST uygulaması yapılmaktadır.

Gebelik Takip Süreci Nasıldır?

Gebelik takip sürecinde gebeliğin bulunduğu haftaya göre farklı taramalar yapılmaktadır. Gebelik başlama tarihinden iki hafta sonrasında gebelik kesesinin bulunduğu yer tespit edilmektedir. Embriyonun sağlıklı bir şekilde tutunup tutunmadığı  veya düşük riski olup olmadığı değerlendirilir. Yaklaşık 10 günlük bir süreç ardından bebeğin kalp atışları duyulmasıyla rutin bir kontrol sürecine başlanır.

Gebeliğin 11-14.  haftasında ultrason ile inceleme yaparak bebeğin ense kalınlığı ölçülür, burun kemiği değerlendirilir ve anneden alınan kanda free  beta hcg ve papp-a ölçülerek  ikili tarama testi yapılır. Bu test bebeğin down sendromlu olması konusunda kesin bir bilgi vermeyecektir, bir risk bilgisi verecektir. Doktor bu riski değerlendirip sizi kesin tanı testleri konusunda bilgilendirecektir. Kesin tanı testleri amniyosentez ve CVS’tir. Tarama testleri ile sağlıklı bebeklerin dünyaya gelme olasılığı arttırılır.

Takip eden 16-18. Hafta arasında üçlü ve dörtlü tarama testi uygulanmaktadır. İkili test zamanını geçirmiş yada yapmamış hastalarda imkanlar doğrultusunda bu testlerden birini  öneriyoruz. Bu testlerde ayrıca nöral tüp defektine dair de bir risk bilgisi hesaplanmaktadır. İkili testte olduğu gibi doktor riski değerlendirip gerekli görürse kesin tanı testi önermektedir.

Günümüzde anne kanından genetik test olarak bilinen Nıpt ise 10. haftadan itibaren yapılabilir. Noninvaziv bir test olup trizomi 21 için %99.9 doğru tanı mümkündür. NIPT bir tarama testi olup kesin tanı testi değildir ancak doğru tanı oranı diğer tarama testlerinden oldukça yüksektir. Gebelik takibi sırasında anne adayları bu test konusunda mutlaka bilgilendirilmelidir.

20-22. hafta arasında  detaylı ultrasonografiyle bebeğin organ gelişimi ve yaşamla bağdaşmayan bir anomali olup olmadığı  değerlendirilir.

24 – 28. hafta arasında  gestasyonel diyabet olup olmadığı araştırılmak maksadıyla anne adayına şeker yüklemesi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra annede kan uyuşmazlığı varsa değerlendirmesi yapılıp  kan uyuşmazlığı iğnesi  28. haftada yapılmaktadır.

28- 36. haftalarda rutin doktor kontrolüne devam edilmektedir.Ultrasonografi ile bebeğin büyümesi, amniyon sıvı miktarı, plasentanın yerleşimi ve dopler kan akımları değerlendirilir. Anne adayının idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığı, annenin kilosu ve tansiyon düzeyi düzenli olarak değerlendirilir.

32. haftadan itibaren doğum uzmanı tarafından NST yapılarak uterus kontraksiyonları ve bebeğin hareketlerine göre kalp atımındaki değişiklikler değerlendirilir . 37.  haftadan itibaren daha sık  NST uygulanır. Doğum şeklini belirlemek için bebeğin kilosu, pozisyonu ve annenin pelvis değerlendirmesi yapılır. Bu sayede anne ve bebeğin sağlığı için doğuma hazırlık yapılmaktadı. Miada ulaşıp doğum başlama belirtisi göstermeyen vajinal doğum planlanan  anne adayları hastaneye yatırılır ve doğum başlatması adına ilaçlar uygulanır. Eğer doğum bu yolla  başlamazsa yada ilerlemezse sezaryen doğum planlaması yapılmaktadır.